Bu aralar kilo alışverişi konusunda gözle görülür farklar mı yaşıyorsunuz? Belki de bu kilo artışı ya da azalışınızın sebebi az yemenizden veya akşamları ekran karşısında dizi izlerken yediğiniz yiyeceklerden değildir. Hatta altta yatan birçok sebep de olabilir. Akla ilk gelecekler arasında tiroid hastalığı da olmalıdır. Peki, tiroid bezi hastalıklarının kilo alımı ile ilişkisi nedir? Tiroid ilacını kullanmamak sorun oluşturur mu? Endokrin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, tiroid hastalığı hakkında merak edilen 9 soruyu yanıtladı.
1-Tiroid bezi hastalıkları kilo alımı ile ilişkili midir?
Tiroid bezinin az çalışması yani hipotiroidi olarak adlandırılan tabloda ciddi kilo alımı söz konusu olabilmektedir. Ülkemizde yaygın olarak görülen otoimmün lenfositik tiroidit, yani Hashimoto hastalığı nedeni ile eğer dolaşımda olan tiroid hormonu (serbest T4) yetersiz ve TSH seviyesi yüksek ise buna bağlı gelişen hipotiroidinin şiddetine bağlı olarak kilo alımı, ödem, yorgunluk, uyku hali görülecektir.
2- Peki tanı konulamadığında durum nasıl ilerliyor?
Tanı konulmadığında veya ihmal edildiğinde miksödem adı verilen ölümcül bir klinik tabloya varabilen bu durumun düzeltilmesi için hastaların tiroid hormonu kullanmaları ve hormon tetkiklerini düzenli yaptırmaları gerekmektedir. İdeal ilaç dozunun sağlanması için doktor kontrolünde doz değişikliklerine gidilebilmektedir.
3- Tiroid ameliyatı olmuş olmak kilo alımı yapar mı?
Tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması sonrası hormon üretilmediğinden hipotiroidi geliştiğinden ameliyat olmuş tiroid hastalarına tiroid hormonu verilmektedir, günlük olarak alınması gereken “Levotiroksin Sodyum” son derece güvenli bir ilaç olmakla birlikte, insanın ürettiği tiroid hormonu ile %99 oranında aynıdır.
4- Tiroid ilacını kullanmamak sorun oluşturur mu?
Bu ilacı kullanmayı ihmal etmek, düzenli kullanmamak, uygun olmayan dozda kullanmak veya doktor kontrollerini atlamak hipotiroidi tablosu gelişmesine neden olacağından istenmeyen kilo alımlarına sebep olabilmektedir. Kilo alımı ve kontrolsüz kilo kaybı hormon seviyesindeki değişimin veya ilacın uygun olmayan dozda kullanıldığının bir belirtisidir.
5- Herhangi bir vitamin takviyesi gerekli mi?
Eğer düzenli ve dengeli beslenme söz konusu ise zaten vücudumuza az miktarda gereken veya depolanmayan vitamin ve minerallerin alınması elzem değildir. Ancak tiroid hastalıkları ile ilgili olarak birkaç element için takviye önerilebilir.
6- Selenyum eksikliği hastalığın seyrini nasıl etkiler?
Selenyum tiroid hormonlarının metabolizmasında yer alan önemli bir bileşendir; tiroid hormonlarından olan T4’ün T3’e dönüşümünde görevli 5-deiyonidaz enziminin çalışması için selenyum gereklidir. Selenyum eksikliğinde bu enzimin aktivitesi bozulur, kanda T4 ve TSH hormonu yükselir, T3 hormonu düşer.
7- Eğer iyot ve selenyum eksikliği birlikte görülürse tehlike mi demek olur?
Hastalığın şiddeti artabilmektedir. Balık, karides, dana karaciğeri, hindi ve dana eti, mercimek, mantar, susam, ceviz, ay çekirdeği ile tam tahıllar selenyum kaynağı açısından zengin besinlerdendir.
8- Çinko eksikliğinde hangi besinleri tüketmeli?
Çinkonun da tıpkı selenyum gibi eksikliği görüldüğünde, tiroid metabolizması bozulur. Bu nedenle çinkodan zengin olan; peynir, süt ve süt ürünleri, balık, sığır eti, tavuk, yumurta, kepekli ekmek, patates, ceviz ve badem gibi besinlerin tüketilmesi yeterlidir.
9-Demir eksikliği ile tiroid bezi hastalıkları ilişkili midir?
Çeşitli bilimsel kaynaklarda demir eksikliğine bağlı anemide demire bağımlı olarak görev yapan Tiroid Peroksidaz enziminin işlev görememesine bağlı olarak hipotiroidi gelişebileceği gösterilmiştir. Dolayısı ile tüm hastalarda olduğu gibi hipotiroidili hastalarda da demir eksikliği anemisinin nedenlerinin araştırılması ve düzeltilmesi gereklidir.
