Toplumda engelli bireylerin karşılaştığı zorluklara dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla her yıl 3 Aralık, Dünya Engelliler Günü olarak değerlendiriliyor. Bu özel günün yalnızca bir farkındalık oluşturmakla sınırlı kalmayıp sürdürülebilir çözümlerle desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Feryal Subaşı, günümüzde yapay zekânın özellikle görme engelli öğrencilerin öğrenmelerine destek olacak uygulamaları da sunduğunu belirterek bu uygulamalardan yararlanmanın önemine işaret etti.
Engelli İstihdam Oranı Düşük
İstihdam edilebilirlik durumunun bireylerin, sosyal yaşama eşit katılımını gösteren önemli bir gösterge olarak kabul edildiğini ifade eden Feryal Subaşı, “Çünkü, engeli olan birey bir işe sahip olduğunda, sosyal yaşama tam katılma, sosyal haklara ve daha aktif bir yaşam tarzına sahip olma olanaklarına sahip olur. İstihdam, erişilebilirlik, katılım, eğitim alanındaki sonuçlar toplumlarda kapsayıcılığın ve erişilebilirliğin temel göstergeleri olarak tanımlanmaktadır” dedi.
İstatistiklere ilişkin de bilgi veren Prof. Dr. Subaşı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Engelli bireylerin istihdam oranı Avrupa Birliği üye ülkelerinde, ülkeden ülkeye kısmen farklılık göstermekle birlikte, yüzde 50 civarında iken Türkiye’de bu oran yüzde 22,1 olarak verilmiştir. İstihdamın arttırılabilmesi için ve dezavantajlı durumda olan kişilerin, engellilerin de eşit koşullarda istihdama katılabilirliklerinin geliştirilebilmesi amacıyla tüm ülkeler gibi ülkemizde de yönetmelikler, kanunlar çerçevesinde düzenlemeler yapılmaktadır. Ancak istihdam oranı daha ağır engel ve zihinsel engel durumlarında yüzde 10’lara kadar düşmektedir. Hak temelli yaklaşım kapsamında istihdam alanında engelli bireylerin erişebildikleri imkanlar hem arttırılmalı ve hem de çeşitlendirilmelidir. Aslında günümüzde, bilgiye ve teknolojiye erişim ve teknolojik çözümlerin baş döndürücü bir hızla gelişiyor olması, engeli olan bireylerin eğitim yaşamlarına ve istihdam olanaklarına çok önemli fırsatlar ve avantajlar sunabilir. Böylece engeli olan bireyler kendileri için erişilebilir olmayan birçok materyale ve kaynağa engelsiz bireylerle eşit koşullarda ulaşma imkanına sahip olabilir.”
Yapay Zekâ ile Matematikte Engeller Aşılıyor
Üniversitede engeli olan öğrencilere yönelik yapılan çalışmalara ve geliştirilen inovatif çözümlere de değinen Prof. Dr. Subaşı şu bilgileri verdi: “Matematik ve fizik, şekiller ve grafiklerle dolu bazen zor ve farklı beceriler gerektiren disiplinler. Görme engelli öğrencilerin genellikle tercih etmedikleri bir alan olmakla birlikte, erişilebilir materyaller ve teknolojik destekle bu engeller aşılabilir. Yeditepe Üniversitesi olarak, uzman görüşlerine başvurup üniversitelerle bilgi alışverişi yaparak ve öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda bir mentorluk sistemi oluşturduk. Matematik Bölümü ve Fizik Bölümü öğretim üyelerinin yaptıkları ihtiyaç analizleri ile öğrencilerin derslere özgü ihtiyaçlarını ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Üniversitemiz Bilgisayar Mühendisliği bölümünün sunduğu çözümler ile yapay zekâ sayesinde matematikte öğrenmeyi ve öğretmeyi zorlaştıran birçok konuyu analitik olarak çözme fırsatı yakaladık. Böylece görme engeli olan öğrencilerin matematik ve fizik bölüm derslerini daha rahat takip etmeleri için yapay zekâyı aktif bir şekilde kullanmaya başladık. Görme engeli olan öğrencilere yönelik özel inovatif çözümleri içeren materyalleri de eğitim ve öğretim süreçlerini desteklemek için öğrencilerimize sunduk.”
